ΚΑΣΤΡΟ

Γύρω στα μέσα του 14ου αιώνα, λόγω των συνεχών πειρατικών επιδρομών, οι Σκιαθίτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την αρχαία πόλη Σκίαθο και να ιδρύσουν την πόλη τους στο Κάστρο, μια χερσόνησο στο βόρειο τμήμα του νησιού, η οποία ήταν ένα φυσικό φρούριο. Για να ενισχύσουν το φυσικό αυτό φρούριο, το έκλεισαν με τείχη διάσπαρτα με πολεμίστρες και κανόνια, τα οποία κυρίως προς την ξηρά, ήταν ισχυρότατα και πανύψηλα.

Η επικοινωνία του φρουρίου με την ξηρά γινόταν με μια ξύλινη κινητή γέφυρα, η οποία ένωνε την πύλη του φρουρίου με το απέναντι ύψωμα. Σε περίπτωση ανάγκης αυρόταν προς το εσωτερικό του Κάστρου, μη επιτρέποντας έτσι την είσοδο στους εχθρούς. Πάνω από την πύλη υπήρχε μια ταράτσα με την απαραίτητη ζεματίστρα.

Από την ίδρυσή του ως το 1453 το Κάστρο το εξουσίαζαν οι Βυζαντινοί, στη συνέχεια ως το 1538 οι Ενετοί και ως το 1821 οι Τούρκοι. Για ένα μικρό διάστημα γύρω στο 1660, το Κάστρο πέρασε και πάλι στα χέρια των Ενετών.

Όλα αυτά τα χρόνια η ζωή των κατοίκων του ήταν πολύ δύσκολη και μερικές φορές ακόμα και μαρτυρική, αφού εκτός από τις συνεχείς επιδρομές των πειρατών και επίδοξων κατακτητών, αντιμετώπιζαν και το πρόβλημα της έλλειψης χώρου στο εσωτερικό του φρουρίου. Έτσι, τα σπίτια ήταν μικρά και χτισμένα το ένα πολύ κοντά στο άλλο. Παρ’ όλα αυτά όμως, στο Κάστρο υπήρχαν περισσότερα από είκοσι εκκλησάκια, ως και τζαμί χωρίς μιναρέ από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, καθώς και οι απαραίτητες δεξαμενές για νερό, ενώ το Νεκροταφείο βρισκόταν έξω από την πόλη.

Από τη στιγμή που εγκαταλείφθηκε το Κάστρο το 1830, με την ίδρυση του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, αφέθηκε στην τύχη του. Έτσι, σήμερα σώζονται μόνο τέσσερις εκκλησίες, ένα τμήμα του τείχους με την πύλη, η θεαματική ταράτσα με τη ζεματίστρα, το μισοχαλασμένο τζαμί και κάποια ερείπια του τουρκικού διοικητηρίου. Ακόμα σώζονται δύο δεξαμενές και το κανόνι της Αναγκιάς.

Σίγουρα το Κάστρο αποτελεί την πιο αξιόλογη τοποθεσία της Σκιάθου, αφού συνδυάζει την άγρια μεγαλειώδη φυσική ομορφιά, με την ιστορία που αφηγούνται μελαγχολικά τα ερειπωμένα απομεινάρια, μάρτυρες άλλων εποχών.

ΣΠΙΤΙ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Αξίζει να επισκεφτείτε το σπίτι του διάσημου συγγραφέα Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (ο οποίος τιμάται στο νησί κάθε χρόνο 2-3 Ιανουαρίου και 4 Μαρτίου) που γεννήθηκε και έζησε εδώ.

Αυτό το σπίτι βρίσκεται 100 περίπου μέτρα μέσα από την ανατολική παραλία της πόλης, σε ένα στενό δρόμο που είναι αδιέξοδος, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι πάροδος της σημερινής οδού Παπαδιαμάντη.

Είναι δίπατο, με ανώγι και το κατώγι του. Το κατώγι του είναι ένας άβερτος χώρος με ένα πηγάδι στη μέση. Το ανώγι αποτελείται από τρία δωμάτια και μία στενόμακρη είσοδο που οδηγεί στα τρία δωμάτια.

Αριστερά, καθώς μπαίνουμε είναι το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το ιστορικό τζάκι του. Εκεί πέρασε τις επιθανάτιες στιγμές του ο μεγάλος ένοικος του σπιτιού.

Πάνω στο τζάκι υπήρχαν δύο ραφάκια με τις κούπες και τα φλυτζάνια του σπιτιού.

Το μικρότερο προς τα δεξιά δωμάτιο ήταν στην αρχή παπαδικό. Εκεί ο παπάς Αδαμάντιος, ο πατέρας του Αλέξανδρου, είχε τα βιβλία και τα άμφιά του. Αργότερα, το πήρε ο Αλέξανδρος και το έκανε γραφείο και υπνοδωματιό του. Ήταν σωστό κελλί μοναστηριού με ένα παράθυρο, ένα χωνευτό ντουλαπάκι στον τοίχο και το στενό κρεβάτι του. Απέναντι ακριβώς από την είσοδο βρίσκεται η σάλα του σπιτιού με μοναδική πολυτέλεια ένα χρωματιστό ρόμβο στο ταβάνι. Το σπίτι είναι ένα γενικά απλό, λιτό και απέριττο νησιώτικο σπίτι. Σήμερα η παλιά είσοδος του σπιτιού που ήταν προς τη Δυτική πλευρά είναι κλεισμένη πια. Η είσοδος του σπιτιού έχει μεταφερθεί στην Ανατολική πλευρά, όπου οι επισκέπτες ανεβαίνουν στο σπίτι-μουσείο από μια εξωτερική ξύλινη σκάλα.

ΜΠΟΥΡΤΖΙ

Το Μπούρτζι, το μικρό κατάφυτο νησάκι με τα ερείπια ενός βενετσιάνικου φρουρίου και τα νεοκλασικά κτίρια του παλαιού σχολείου που στεγάζουν το Πολιτιστικό Κέντρο Σκιάθου. Η μικρή αυτή χερσόνησος, που χωρίζει στα δύο το λιμάνι της Σκιάθου, ήταν στο παρελθόν φρούριο που ιδρύθηκε από τους αδελφούς Γκίζι, οι οποίοι κατέλαβαν τη Σκιάθο το 1207. Ήταν περιτειχισμένο με επάλξεις και πολεμίστρες αλλά καταστράφηκε το 1660 όταν κατέλαβε το νησί ο Ενετός ναύαρχος Φραγκίσκος Μοροζίνι. Σήμερα, το Μπούρτζι είναι ένας πανέμορφος πευκόφυτος τόπος αναψυχής με μαγευτική θέα στο πέλαγος.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

Αν θέλετε στις διακοπές σας να έχετε μια θρησκευτική εμπειρία, τότε μη διστάσετε να βρεθείτε στα μοναστήρια του νησιού. Στενά συνδεδεμένα με την ιστορία της Σκιάθου, τη λαϊκή πίστη και τις γιορτές των ντόπιων.

Βρίσκεται στη βορειότερη πλευρά του νησιού στην πλευρά του Αγαλιαννού. Πρόκειται για ένα ενεργό μοναστήρι που περιλαμβάνει ένα μουσείο με μουσικά όργανα.

Πρόκειται για ένα μοναστήρι του 1806, με σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Σήμερα, μετά από περίοδο ερήμωσης έχει αναστηλωθεί και εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του, τόσο του ναού όσο και των γύρω χώρων, με τις πελεκητές πέτρες στις στέγες, τους φροντισμένους κήπους και την οργάνωσή του. Στους χώρους του φιλοξενεί κειμήλια, Ιερά λείψανα Αγίων, το Μουσείο Μουσικών Οργάνων του κόσμου , καθώς και  το λαογραφικό μουσείο. Η Μονή, δύο φορές το χρόνο, στις 25 Μαρτίου και στις 15 του Αυγούστου, γιορτάζει, περίοδο που αξίζει να την επισκεφθείτε.

Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού. Ο μύθος θέλει ένα μοναχό να βρήκε την εικόνα της Παναγίας κρεμασμένη σε ένα δέντρο και από τη θέση αυτή να δόθηκε το όνομα “Κουνίστρα” στο μοναστήρι. Μην αμελήσετε την αμφίεση σας πριν μπείτε στα μοναστήρια, καθώς ένα διακριτικό ένδυμα είναι απαραίτητο. Αυτό μεταφράζεται σε μακριές φούστες για τις γυναίκες και μακριά παντελόνια για τους άνδρες.

Το καθολικό τιμάται στα Εισόδια της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου. Το όνομά της το πήρε από την ομώνυμη εικόνα η οποία σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε κρεμασμένη σε ένα πεύκο και κουνιόταν.

Υπάρχουν και άλλες εκδοχές του ονόματος, όπως Εικονίστρια. Την ιστορία της εικόνας την μαθαίνουμε από χειρόγραφο του διδασκάλου του Γένους Επιφάνειου ή Στέφανου Δημητριάδη (1760-1827), το οποίο βρέθηκε στο Άγιο Όρος. Η χρονολογία της ευρέσεως της εικόνας υπολογίζεται ίσως περί το 1655. Μετά την εύρεση της εικόνας χτίστηκε ο ναός των Εισοδίων ο οποίος το 1726 μεγάλωσε σε βασιλική με τρούλο και το 1741 ζωγραφίστηκε με ωραίες τοιχογραφίες. Κάθε προσκυνητής εντυπωσιάζεται από το ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο… Είναι η πολιούχος του νησιού και τελεί πολλά θαύματα σε όσους την επικαλούνται με ευλάβεια και πίστη. 

Στο κέντρο της πρωτεύουσας του καταπράσινου νησιού της Σκιάθου με τη μακρόχρονη κολλυβαδική παράδοση δεσπόζει ο ιστορικός Ιερός Μητροπολιτικός Ναός των Τριών Ιεραρχών, στον οποίο φυλάσσεται ως πολύτιμος πνευματικός θησαυρός η σεπτή και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Εικονιστρίας (ή Κουνίστρας όπως είναι ευρύτερα γνωστή), που είναι η πολιούχος και έφορος της Σκιάθου και το ιερό σέμνωμα των απανταχού της Γης Σκιαθιτών.

Στη θέση του σημερινού Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Σκιάθου υπήρχε παλαιός ναός επ’ ονόματι των Τριών Ιεραρχών, ο οποίος χωρούσε γύρω στα εκατόν πενήντα άτομα. Ο ναός αυτός καταστράφηκε από τους Τούρκους τον Οκτώβριο του 1823 κατά τη διάρκεια της απόβασης στη Σκιάθο του Τούρκου ναυάρχου Τοπάλ Πασά, αλλά στη συνέχεια ο καταστρεμμένος ναός επισκευάσθηκε και χρησιμοποιήθηκε για τις λατρευτικές ανάγκες της ενορίας.

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός της Σκιάθου είναι ένας από τους 15 ενοριακούς ναούς στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένοι στους Τρεις Ιεράρχες και ο μοναδικός Μητροπολιτικός Ναός της χώρας που τιμάται στο όνομα των τριών αυτών μεγάλων και φωτεινών Πατέρων της Εκκλησίας μας, των και προστατών της Παιδείας και των Ελληνικών Γραμμάτων.

Ένα εμβληματικό κτήριο με μεγάλη ιστορία στη Σκιάθο. Δύο νέα κορίτσια-επιστήμονες. Ένα concept που όχι μόνο αναδεικνύει την πλούσια πολιτισμική και αρχιτεκτονική παράδοση αυτού του όμορφου και ιστορικού τόπου, αλλά φιλοδοξεί να πει τις ιστορίες ανθρώπων 5 γενεών, με έναν βιωματικό και άμεσο τρόπο, σε όσους επιθυμούν να τις ακούσουν.

Μέσα από αυτό το ταξίδι που μας προσφέρει το “Σκιαθίτικο Σπίτι”, ένα αρχοντικό που ανάγεται χρονικά από το 1910, θα γνωρίσετε τους ανθρώπους που διέμειναν εκεί, με ενδιαφέρουσες ιστορίες του παρελθόντος και μέσα από τα μάτια και τις μνήμες της Μαρένας και της Φωτεινής Μάνεση, των δύο αδελφών που πήραν την πρωτοβουλία και το μετέτρεψαν σε open house.

H ιδέα αυτού του πρωτότυπου και ξεχωριστού concept βασίστηκε στο απόφθεγμα «Παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης… αλλά η μεταφορά της φλόγας!» , μια φλόγα που η νεότερη γενιά επιθυμεί να διατηρήσει ζωντανή μέσω της ιστορικής αυτής οικίας που για τις αδελφές Μάνεση αποτελεί ένα “δοχείο ζωής”.

Το «Σκιαθίτικο Σπίτι» είναι μία ιδιωτική πρωτοβουλία με σκοπό τη διατήρηση και την ανάδειξη του παραδοσιακού τρόπου ζωής του περασμένου αιώνα στη Σκιάθο. Η οικία έχει ως έκθεμα τον ίδιο της τον εαυτό, συνοδευόμενη από τα κειμήλια τεσσάρων γενεών. Το «Σκιαθίτικο Σπίτι» διηγείται την ιστορία πέντε γενεών της οικογένειας.

H ΛΙΣΤΑ ΘΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΕΤΑΙ…